“Hút thuốc có hại cho mình và có hại cho người xung quanh.” Đây là điều đã chứng minh được một cách ít nhiều khoa học. Nhưng phong trào cấm cản việc phì phèo nếu thành công đầu tiên ở Mỹ thì không phải vì các lý do trên mà trước hết là vì lý do đạo đức, thứ đạo đức Cơ đốc nằm sâu trong tiềm thức của quốc gia này. Đây là lý do việc cấm thuốc lá thành công trước hết là ở Mỹ. Với người Mỹ, hút thuốc là xấu, xấu trong tâm hồn từ cơ bản, cho nên ngày hôm nay những người còn hút thuốc chỉ còn có hai loại.
Loại hút lén một cách vụng trộm và loại công khai nổi loạn (học sinh cấp 3/ xã hội đen/ thành phần nghèo khó thu nhập thấp và ngoài vòng những trào lưu hiện hành/ nghệ sĩ lãng tử phổi bê tông chứ không phải phổi bò).

Nhờ vậy, tức là nhờ áp lực của quần chúng đạo đức, nhờ liếc xéo và lầm bầm của người bên cạnh hay người qua lại, việc cấm hút thuốc nơi công cộng tại Mỹ được chấp hành nghiêm túc mà không cần đến biên bản của công an.

Thuốc được cấm hút ở cơ quan, nhà hàng, quán nước, phương tiện chuyên chở… một cách hiệu quả, không phải vì người vi phạm sẽ bị phạt mà vì những người khác xung quanh sẽ phản đối việc nhiễm độc đến họ.

Ở nhiều địa phương, hút thuốc bị cấm ở bãi biển hay cách lối vào thương xá 3 m hay 1m20, có nơi cấm hút trong bãi đậu xe có mái, New York đòi cấm hút cả ngay trong nhà riêng nếu nhà bạn thuộc dạng hộ tập thể.

Mỹ có 50 bang, trên 300 huyện và vô vàn thị xã nên luật lệ thiên hình vạn trạng. Tiền phạt từ 20, 30 USD đến 100, nhưng điều chính khiến các luật cấm này được tôn trọng là vì nhờ tai mắt của nhân dân.

Ngay cả những chỗ luật lệ không cấm, một động lực khác còn mạnh hơn nhà nước. Đó là tiền. Nếu bạn hút thuốc trong xe con thì khi bán lại, xe sẽ mất giá. Nếu bạn hút thuốc trong nhà thì khi bán nhà bạn sẽ giảm giá.

Bạn có thể lên Ebay để kiểm tra việc này. Nhiều rao vặt bán đồ dùng điện tử hay máy hình, điện thoại di động cũng có khi ghi rõ là vật này xuất xứ từ một hộ không hút thuốc. Hút thuốc nơi công cộng, ở Mỹ, trước mắt mọi người trở thành một hành động thách thức đời, anh chị bất cần.

Ngược lại, ở Nhật, thuốc không cấm hẳn trong nhà hàng, bàn giấy (có khu vực riêng) nhưng lại cấm ở ngoài đường, nơi trung tâm phố xá. Ai băng ngang ngã tư Shibuya ở Tokyo cùng với 5.000 người bộ hành khác sẽ hiểu ngay là cầm thuốc trên tay dễ gây tai nạn cho người và ngậm thuốc trên môi dễ bị người gây tai nạn cho mình.

Các khúc hẻm hay đường nhỏ cắt ngang các lộ lớn là chỗ được chỉ định để dừng lại hút thuốc. Các tạp hóa Nhật đều có bán gạt tàn di động (một phát minh hiện đại hơn điện thoại cùng tên) cho người vừa đi vừa hút tại những phố vắng; vì vắng anh vắng em, vắng người, “phố vắng em rồi” thì cũng không phải là lý do để mà xả rác bừa bãi hay gây hỏa hoạn (nếu túi đầm ở Nhật bằng vải LV thì nhà cửa ở Nhật bằng gỗ và bằng giấy).

Điều này thuộc một phạm trù khác, không Victoria chủ nghĩa như Mỹ nhưng cũng cần ý thức công dân cao độ.

Hiện tại một số quốc gia đang phát triển cũng đang trên đà đi đến cấm hút thuốc nơi công cộng. Đây là điều tốt, tuy không phải cứ cấm hút thuốc là trở thành phát triển như Hàn Quốc (nói qua, đó là một nơi ít cấm thuốc lá) hay Singapore (là một nơi cấm thuốc chặt chẽ).

Cũng như không phải sắm được điện thoại iPhone 3GS là trong nước có được ngay sóng di động cao tốc. Nếu hút thuốc mà bị người ta khinh bỉ như ở Mỹ thì chẳng cần cấm cũng bớt được nạn này. Nếu hút thuốc mà tự ý thức được là không nên gây phiền toái, tai nạn cho người xung quanh như ở Nhật thì không cần luật cấm làm gì.

Nhưng nếu không có đồng thuận, ủng hộ của xã hội; nếu không có ý thức, tự giác của công dân thì cấm đoán cho dù có đúng đắn và cần thiết, e cũng chỉ là một hình thức không tác dụng đến nơi và làm cho người dân thêm một bước trở nên “nhờn” với các quy định của nhà nước.

[You must be registered and logged in to see this link.]